Jubileuszowa Bułgarsko-Polska Konferencja Naukowa w Sofii

W związku z obchodami 10-lecia polsko-bułgarskiej współpracy naukowo badawczej pomiędzy Instytutem Ekonomii Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej-PIB w Warszawie, Instytutem Ekonomiki Rolnictwa w Sofii (Bułgarska Akademia Nauk Rolniczych) oraz Uniwersytetem Agronomicznym w Plovdiv, delegacja pracowników IERiGŻ-PIB (prof. dr hab. Andrzej Kowalski, dr inż. Bożena Karwat-Wożniak, dr Barbara Wieliczko, dr inż. Joanna Pawłowska-Tyszko, dr hab. Agnieszka Wrzochalska prof. IERiGŻ-PIB, mgr Michał Dudek, mgr Bogdan Buks oraz mgr Cezary Klimkowski). Wzięła udział w Jubileuszowej Bułgarsko-Polskiej Konferencji Naukowej pt.: Przemiany strukturalne w rolnictwie i obszarach wiejskich a WPR w Polsce i Bułgarii - 10 lat współpracy naukowo-badawczej, która odbyła się w Sofii w dniach 13 i 14 września br. w Instytucie Polskim w Sofii. Konferencję patronatem Honorowym objął Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Bułgarii Krzysztof Krajewski. Ta międzynarodowa konferencja naukowa była cyklicznym projektem naukowym realizowanym, już od 10 lat przez zaprzyjaźnione placówki naukowe. Celem tegorocznej konferencji była przede wszystkim ocena zmian zachodzących na obszarach wiejskich i w rolnictwie w Polsce i Bułgarii w ostatnich 10 latach, oraz analiza perspektyw rozwojowych do roku 2020.

Konferencję otworzył prof. dr Dymitre Nikolov - dyrektor IAI w Sofii. W części oficjalnej wzięli udział: prof. dr hab. Andrzej Kowalski - dyrektor IERiGŻ-PIB, prof. dr Hristina Yancheva - Rektor Uniwersytetu Agronomicznego w Plovdiv, prof. dr Totka Trifonowa i prof. dr Hristo Daskalov - przedstawiciele Akademii Nauk Rolniczych oraz doradca Ministra Rolnictwa i Żywności Bułgarii prof. Nanio Nanev, były Minister Rolnictwa i Żywności Republiki Bułgarii i rektor AU-Plovdiv prof. DSc. Dimitar Grekov oraz dr Jarosław Godun Dyrektor Instytutu Polskiego w Sofii. Z ramienia Ambasady RP w Sofii, na konferencji obecny był Jakub Flasiński, II Sekretarz (Wydział Polityczno-Ekonomiczny).

Za 10 lat aktywnej współpracy naukowej i szczególnie duży wkład do rozwoju nauk ekonomiczno-rolniczych prof. dr hab. Andrzej Kowalski został odznaczony najwyższym odznaczeniem Bułgarskiej Akademii Nauk Rolniczych - Poczeten Plaket na Selskostopanska Akademija. To prestiżowe odznaczenie zostało wręczone przez przewodniczącą Bułgarskiej Akademii Nauk Rolniczych prof. dr Totkę Trifonową. Prof. dr hab. Andrzej Kowalski został odznaczony również przez Rektor AU-Plovdiv prof. Hristinę Yanchevą jednym z nielicznych medali wybitych z okazji 70-cio lecia tej Uczelni - 70 godini Agraren Universitet Plovdiv, a z rąk dyrektora IAI w Sofii prof. Dimitre Nikolova otrzymał Dyplom nr 1/01.09.2016 przyznany przez Radę Naukową IAI dla Honorowego Profesora z okazji 10 rocznicy bułgarsko-polskiej współpracy naukowo-badawczej. Dyplom nr 2/01.09.2016 Honorowego Naukowca Rada Naukowa IAI przyznała dr hab., prof. IERiGŻ-PIB Agnieszce Wrzochalskiej. Otrzymała ona także medal wybity z okazji 70-cio lecia AU-Plovdiv.

W części oficjalnej konferencji zaprezentowano referat omawiający dziesięć lat polsko-bułgarskiej współpracy naukowo-badawczej (prof. dr hab. Andrzej Kowalski i prof. IERiGŻ-PIB Agnieszka Wrzochalska), w którym m.in. przypomniano zorganizowane konferencje, seminaria i inne spotkania naukowe, powstałe publikacje oraz szereg wspólnych działań zaprzyjaźnionych Instytów Ekonomiki Rolnictwa z Polski i Bułgarii oraz Uniwersytetu Agronomicznego w Plovdiv. Na ręce Dyrektora IAI prof. Dymitre Nikolova przekazano publikacje i inne materiały z minionych wspólnych konferencji naukowych, które wyeksponowane zostały w Sofijskim Instytucie Ekonomiki Rolnictwa po zakończeniu konferencji.

W pierwszej sesji plenarnej skupiono się na zagadnieniach globalnych. Zaprezentowano referaty dotyczące: rolnictwa UE wobec nowych megatrendów (prof. dr hab. A. Kowalski), zamierzeń inwestycyjnych producentów rolnych w Bułgarii (prof. dr Dimitre Nikolov) oraz zamierzeń poszczególnych branż w sektorze rolnym w kontekście ich pozycji na rynku krajowym i globalnym (doc. dr Bozhidar Ivanov). Przygotowano również referat dotyczący procesów koncentracji produkcji i specjalizacji gospodarstw rolnych w Polsce (dr Zbigniew Floriańczyk). Moderatorem tej sesji była prof. IERiGŻ-PIB Agnieszka Wrzochalska i dr Barbara Wieliczko.

Kolejna sesja plenarna dotyczyła zagadnień związanych z impulsami fiskalnymi i ich oddziaływaniu na przemiany strukturalne w polskim rolnictwie (dr B. Wieliczko), odpowiedzialności i standardów w analizie wyników bułgarskiej kontroli finansowej (prof. dr E. Stoyanov), zależności pomiędzy cenami, subsydiami a dochodami gospodarstw rolnych o różnej wielkości ekonomicznej (mgr C. Klimkowski) oraz sektorowej analizy zatrudnienia i zarządzania zasobami ludzkimi w bułgarskim rolnictwie (prof. dr N. Bencheva). Moderatorem tej sesji byli prof. dr hab. A. Kowalski i prof. dr D. Nikolov.

Trzecia sesja plenarna poświęcona była zagadnieniom społecznym na obszarach wiejskich w Polsce i Bułgarii. Wygłoszono referat dotyczący przemian społecznych oraz poziomu życia ludności na obszarach wiejskich w Polsce w drugiej połowie XXI wieku (prof. IERiGŻ-PIB dr hab. A. Wrzochalska), podkreślając, iż są to także ważne obszary inteligentnej specjalizacji. Kolejne referaty w tej sesji dotyczyły: rozwoju obszarów wiejskich w regionalnych strategiach inteligentnej specjalizacji (mgr M. Dudek) oraz stanu i rozwoju kapitału ludzkiego w sektorze rolniczym w Bułgarii po przystąpieniu do Unii Europejskiej (doc. dr M. Tepavicharova) oraz roli doradztwa rolniczego w rozwoju małych gospodarstw rolnych w Bułgarii (doc. dr V. Dirimanova). Przygotowano także referat omawiający wsparcie gospodarki opartej na wiedzy w polskim sektorze rolno-spożywczym (dr Bożena Nosecka). Moderatorem tej sesji była dr B. Wieliczko.

W drugim dniu konferencji poranna sesja plenarna rozpoczęła się referatem dotyczącym kultury przedsiębiorczości w rolnictwie i na obszarach wiejskich, w tym możliwości marketingu produktów rolnych (doc dr I. Boevski), możliwości rozwoju narzędzi zarządzania ryzykiem (szczególnie ubezpieczeń dotowanych upraw) w polskim rolnictwie (dr J. Pawłowska-Tyszko), a także wpływu umiejętności w zakresie przedsiębiorczości na rzecz rozwoju przedsiębiorczości społecznej na obszarach wiejskich (dr Teodora Stoeva). Przygotowano także referat dotyczący uwarunkowań rozwoju otoczenia instytucjonalnego przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w Polsce (dr Paweł Chmieliński). Moderatorem tej sesji była dr B. Karwat-Woźniak.

Kolejna sesja plenarna dotyczyła zagadnień związanych z wpływem powiązanego z produkcją w ramach WPR na rozwój gospodarstw zwierzęcych w Bułgarii (prof. dr Krasimira Kyneva), zmian w relacjach czynników produkcji i ich znaczenia w kreowaniu pozycji rynkowej polskich gospodarstw rolnych (dr inż. B. Karwat-Woźniak) oraz problematyki związanej z rynkiem ziemi rolniczej w Polsce i w Bułgarii. Temu zagadnieniu poświęcone były dwa referaty: Relacje ziemi w Bułgarii: zmiany w strukturze użytkowanych gruntów ornych (doc. dr Plamena Yovchevska) i warunkowania prawne w obrocie ziemią rolniczą (prof. dr hab. Alina Sikorska, dr B. Karwat-Woźniak i mgr B. Buks). Moderatorem tej sesji była dr J. Pawłowska-Tyszko.

W sesji posterowej - młodzi naukowcy, ekonomiści rolni z Instytutu Ekonomiki Rolnej w Sofii przedstawili wyniki swoich badań naukowych, prowadzonych głównie na potrzeby przygotowywanych przez nich rozpraw doktorskich. Moderatorami tej sesji byli mgr M. Dudek i mgr C. Klimkowski.

Łącznie w dwóch dniach konferencji pt. Przemiany strukturalne w rolnictwie i obszarach wiejskich a WPR w Polsce i Bułgarii - 10 lat współpracy naukowo-badawczej wzięło udział 108 osób. Reprezentujących 11 ośrodków naukowych: Instytut Ekonomiki Rolnictwa z Sofii, Bułgarską Akademię Nauk Rolniczych, Uniwersytet Agronomiczny - Plovdiv, Uniwersytet im. "Prof. dr. Assen Zlatarov" w Burgas, Higher School of Security and Economy (Plovdiv), University of Ruse, University of Agribusiness and Rural Development (Plovdiv), University of National and World Economy (Sofia), Instytut Gleboznawstwa im. N. Puszkarov (Sofia), IERiGŻ-PIB (Warszawa), Instytut Socjologii BAN (Sofia).

Określone przez organizatorów tematy wystąpień i prezentacji, które pracownicy IERiGŻ-PIB zaprezentowali w Sofii, korespondowały z problematyką badawczą realizowaną w ramach Programu Wieloletniego 2015-2019.

W konferencji wzięli udział także przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Żywności Republiki Bułgarii, oraz naukowcy z dziedziny ekonomiki rolnictwa z uczelni wyższych, bułgarskich placówek naukowo-badawczych a także eksperci ds. rolnictwa i gospodarki żywnościowej, przedstawiciele organizacji rolniczych. Firmy Syngenta (sponsor konferencji) oraz firma Despol i media- Agrozona oraz AGRO TV.

Podczas konferencji prof. dr hab. Andrzej Kowalski Dyrektor IERiGŻ-PIB, Prof. dr Dimitre Nikolov-Dyrekror IAI oraz były Minister Rolnictwa i Żywności Bułgarii i b. Rektor AU-Plovdiv udzielili obszernych wywiadów dla Bułgarskiej TV, które zamieszczone zostały w audycji TV w dniu 17.09.br, prezentującej informacje o tej Konferencji i sytuacji na obszarach wiejskich w obu krajach. http://www.agrotv.bg/p_8002Strukturnite-promeni-v-zemedelieto-i-selskite-rajoni-na-Bylgariq-i-Polsha.html
Wywiadu udzieliła również prof. IERiGŻ-PIB Agnieszka Wrzochalska na temat zmian społeczno-ekonomicznych na obszarach wiejskich w Polsce oraz sytuacji wiejskich kobiet na obszarach wiejskich (wywiadu udzielono red. Svetlsnie Trifonovskiej z Agrozona) http://agrozona.bg/edna-treta-ot-selskite-kmetove-v-polsha-sa-zheni/
Na zakończenie Konferencji dyrektor IERiGŻ-PIB prof. dr hab. Andrzej Kowalski nagrodził, szczególnie wyróżniających się, na polu bułgarsko-polskiej współpracy naukowo-badawczej, pracowników IAI i AU-Plovdiv, okolicznościowymi dyplomami.

Przedstawione na konferencji wyniki badań i analiza prac naukowych prowadzonych w ośrodkach naukowych w Bułgarii, w ramach prezentowanej tematyki, dają podstawy, aby twierdzić, że pomimo swojej wagi i aktualności, zagadnienia związane z sytuacją społeczno-ekonomiczną na obszarach wiejskich, nadal nie są w pełni zdefiniowane i rozpoznane. Tym samym w Bułgarii rysuje się pilna potrzeba pełnego zidentyfikowania zróżnicowania wpływu instrumentów WPR w aspekcie lokalnym, krajowym, międzynarodowym. Ważna jest także właściwa ocena ich względnej skuteczności, komplementarności w świetle perspektyw rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, a także określenie wpływu polityki na środowisko naturalne i proekologiczny rozwój wsi i rolnictwa. Podkreślano, iż nie tylko w Bułgarii, ale i całej Europie, duże możliwości i jednocześnie wyzwania stoją przed nauką rolniczą w celu wspierania skutecznej polityki publicznej, jak i indywidualnej, biznesu i zbiorowych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności rolnictwa i obszarów wiejskich.

W dniach 13-17 września odbyła się druga część konferencji - wyjazd studyjny. W ramach wyjazdu, polska delegacja z IERiGŻ-PIB spotkała się z prof. dr Evgeniyem Stojanowem z Uniwersytetu im. "Prof. dr. Assen Zlatarov" w Burgas. Przedstawiono zakres i tematykę prac badawczych realizowanych w IERiGŻ-PIB oraz omówiono możliwości nawiązania współpracy naukowo-badawczej pomiędzy IERiGŻ-PIB oraz Uniwersytetem w Burgas. Razem z prof. E. Stoyanovem zwiedzano Zakład Przemysłu Spożywczego Pobeda w Burgas, gdzie w ramach pozyskanego wsparcia finansowego z funduszy UE zmodernizowano dwie linie technologiczne.

Następnie zwiedzano skansen w miejscowości Gergan, w którym przedstawiciele ginących zawodów (lokalni wytwórcy) prezentowali procesy powstawania: m.in. ceramiki na kole garncarskim tzw. trojanska keramika oraz przedmiotów użytkowych z drewna, mosiężnych naczyń, wyrobów z wikliny, tkanin. Przygotowano również degustację kawy parzonej w gorącym piasku ze słodyczami, wykonanymi według starej bałkańskiej receptury. W tej części Konferencji (wyjeździe studyjnym) wzięły też udział Dyrektor Lidja Stankova i dr Galina Petrova (Regionalna Dyrekcja Rolnictwa w obwodzie Burgas) oraz doc dr Plamena Yovchevska z IAI w Sofii.

Kolejna część wyjazdu studyjnego obejmowała wizytę w dwóch fermach położonych w regionie Burgas. Pierwsze z nich to gospodarstwo mleczne we wsi Ekzarh Antimovo (gmina Karnobat), kierowane przez Vangela Lolova który w 2015 r. zdobył statuetkę Najlepszego Hodowcy Bydła w Bułgarii. Farma została założona według tzw. izraelskiego modelu, mającego m.in. na celu zapewnienie zwierzętom komfortowej atmosfery. Obecnie gospodarstwo posiada około 200 krów, objętych rygorystyczną kontrolą Stowarzyszenia Hodowców bydła rasy brązowa amerykańska i rasy Holsztyno-fryzyjskiej.  Kontrolowana mleczność krów uzyskiwana w tym gospodarstwie to 10 201 kg. Byki są wybierane zgodnie z kolejnością selekcyjną w gospodarstwie oraz programem SireMatch.

Kolejną zwiedzaną fermą było gospodarstwo Vasila Vazova we wsi Ognen (gmina Karnobad)  którego rodzina od pokoleń zajmuje się hodowlą owiec. Hodowla składa się z 625 owiec rasy Lacaune. Owce są pod kontrolą selekcyjną Stowarzyszenia Hodowców Owiec rasy Lacaune w Bułgarii. W gospodarstwie zwracała uwagę wzorowa organizacja pracy. Podczas wizyty obserwowano m.in. udój mleka. W specjalnym pomieszczeniu jednorazowo możliwe było dojenie 46 owiec. Średnia wydajność mleka w tym gospodarstwie, wynosi 205 kg (w całym okresie dojenia). Pozyskuje się także wełnę - ok 600g z jednej owcy. Farmer Vazov wykorzystuje paszę dla owiec z własnego gospodarstwa, które obejmuje 300 ha ziemi (własnej i dzierżawionej). Zakupuje jedynie mieszanki witaminowe i mineralne. Mleko dostarczane jest do pobliskiej zlewni. W małych ilościach, na własne potrzeby gospodarstwa, wytwarzany jest jogurt i ser. Na fermie zatrudnionych jest 7 pracowników.

Podczas wyjazdu na obszary wiejskie w południowo-wschodniej Bułgarii obserwowano również zmechanizowany zbiór kukurydzy, winnice, oraz jeziora Pomorijskie wraz z tzw. solnicami, gdzie pozyskiwana jest sól z wody morskiej, obserwowano także działalność agroturystyczną, prowadzona przez liczne wiejskie gospodarstwa domowe w tym regionie.

Informacja o konferencji umieszczona została również na stronie Internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Żywności Republiki Bułgarii http://www.mzh.government.bg/odz-burgas/bg/home/16-09-20/.aspx
stronie Internetowej Instytutu Ekonomiki Rolnictwa w Sofii http://www.iae-bg.com/news-events/polish-bulgarian-conference-2/